By آرمان عطایی حذف صفر از پول ملی موضوعی است که گهگاه در مباحث اقتصادی ایران مطرح می‌شود. بررسی تجربه جهانی و وضعیت کنونی اقتصاد ایران نشان می‌دهد حذف صفر از پول ملی به‌تنهایی راه‌حل احیای پول ملی نیست و اولویت‌های دیگری برای تقویت ارزش پول و ثبات اقتصادی وجود دارد.
وضعیت فعلی و مروری بر تجربه‌های جهانی
حذف صفر از پول ملی در برخی کشورها زمانی اجرا شد که تورم به سطوح بسیار بالای سه‌رقمی رسیده بود. این اقدام غالباً یک ابزار فنی برای ساده‌سازی معاملات و مدیریت بحران‌های شدید پولی بوده است و نه یک راهکار پایدار برای بازگرداندن اعتماد به پول. در ایران، اقتصاد در دهه‌های اخیر بارها با تورم‌های بالا روبه‌رو بوده اما تجربه تورم سه‌رقمی مستمر وجود نداشته است، بنابراین ضرورت فنی و فوریت اجرای حذف صفر از پول ملی به همان شکل کشورهای بحران‌زده قابل دفاع نیست.
چرا حذف صفر از پول ملی به تنهایی کافی نیست
- مشکل اساسی پول: احیای حیثیت پول ملی مستلزم کاهش تورم، افزایش تولید و رشد بهره‌وری است؛ حذف صفر تغییر عددی است و تولید یا تورم را کاهش نمی‌دهد.
- تحول الکترونیکی در پرداخت‌ها: با گسترش پرداخت‌های الکترونیک، ضرورت حذف صفر برای سهولت مبادلات نقدی کاهش یافته است و تمرکز باید بر کارایی سیستم‌های پرداختی و شفافیت مالی باشد.
پیامدهای محتمل اجرای حذف صفر از پول ملی در شرایط کنونی
- افزایش هزینه‌های اجرایی برای چاپ اسکناس و بازآموزی بازار؛
- احتمال ایجاد سردرگمی قیمتی در کوتاه‌مدت و بهره‌برداری رسانه‌ای یا روانی از تغییر ارقام؛
- حداکثر اثر نمادین بدون تضمین کاهش تورم یا افزایش تولید.
راهکارهای جایگزین برای تقویت پول ملی
- سیاست‌گذاری پولی و مالی هماهنگ برای کنترل تورم و ثبات نرخ ارز.
- حمایت از تولید داخلی و سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین برای افزایش بهره‌وری و عرضه؛
جمع‌بندی
حذف صفر از پول ملی می‌تواند در شرایط بحران پولی شدید یک ابزار موقتی باشد اما در شرایط کنونی ایران این اقدام ضرورت فنی ندارد و به‌تنهایی تاثیری ماندگار بر ارزش پول ملی نخواهد گذاشت. اولویت‌های واقعی شامل کنترل تورم، تقویت تولید و ارتقای کارایی نظام پرداخت است؛ این سیاست‌ها پایه‌ای برای احیای حیثیت پول ملی خواهند بود، نه صرفاً تغییر ارقام اسکناس.
آرمان عطایی
من فارغ‌التحصیل رشته روزنامه‌نگاری هستم و از همان دوران دانشجویی به حوزه خبر و تحلیل سیاسی علاقه داشتم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با همکاری به عنوان خبرنگار آزاد با نشریات محلی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار میدانی و سپس دبیر سرویس اجتماعی در چندین رسانه مشغول به کار شدم. در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش سیاسی در یک مجله خبری معتبر فعالیت می‌کنم و تلاش دارم با تحلیل دقیق وقایع روز، آگاهی مخاطبان را افزایش دهم.