در تازه‌ترین بررسی‌های باستان‌شناسی و مرمتی در مجموعه تاریخی پاسارگاد، اطلاعات جدیدی از ردای باشکوه کوروش بزرگ در کاخ اختصاصی وی به‌دست آمده است. این کاخ که در فاصله ۱۳۰۰ متری از آرامگاه کوروش قرار دارد، یکی از مهم‌ترین بخش‌های معماری دوره هخامنشی محسوب می‌شود و به‌عنوان اقامتگاه شخصی بنیان‌گذار امپراتوری هخامنشی شناخته می‌شود.
نقوش برجسته درگاه‌های این کاخ، تصویری از کوروش را در کنار چتر‌دار یا مستخدم سلطنتی نشان می‌دهند. لباس شاه در این نقش‌ها، ردایی بلند و چین‌دار از نوع هخامنشی است که با دکمه‌های طلایی تزئین شده بود. این دکمه‌ها که در گذشته با ورقه‌های طلا و نگین‌هایی مانند الماس و زمرد آراسته شده بودند، متأسفانه در طول زمان از جای خود خارج شده‌اند.
فرهاد زارعی، باستان‌شناس، درباره ساختار این کاخ توضیح می‌دهد که پلان آن به شکل حرف H طراحی شده و در دهه ۱۳۰۰ توسط هرستفلد و اشمیت مورد کاوش قرار گرفته است. در این کاوش‌ها، شواهدی از گچ‌کاری و نقاشی‌های دیواری نیز کشف شد. سنگ‌های به‌کاررفته در درگاه‌ها از نوع سنگ سیاه رسوبی هستند که تاکنون محل استخراج آن‌ها شناسایی نشده است.
زارعی همچنین اشاره می‌کند که بیشتر درگاه‌های مجموعه پاسارگاد دارای نقوش برجسته هستند؛ از جمله تصاویری از شاه، مگس‌پران، حیوانات اساطیری و هدیه‌بران. در بخش‌هایی از لباس کوروش، سوراخ‌هایی دیده می‌شود که نشان‌دهنده محل نصب تزئینات فلزی و سنگ‌های قیمتی بوده‌اند.
در حوزه مرمت، محمد حسینی گورجی، کارشناس مرمت آثار تاریخی، توضیح می‌دهد که در دوره پهلوی و به‌ویژه توسط دکتر سامی، برای تثبیت ساختار سنگ‌ها از سیمان استفاده شده است. این روش که در آن زمان رایج بود، موجب آسیب‌هایی به سنگ‌ها شده و جدا کردن سیمان‌ها را غیرممکن کرده است. برای کاهش آسیب، تیم مرمت بخشی از سیمان‌ها را تراشیده و با ملات آهکی جایگزین کرده‌اند تا بافت و رنگ اثر حفظ شود.
به‌منظور جلوگیری از آسیب‌های ناشی از تابش مستقیم آفتاب، سایه‌بان‌هایی با ورقه‌های پلی‌کربنات نصب شده‌اند که ضمن عبور بخشی از نور، دمای محیط را کنترل می‌کنند. همچنین، فرآیند شناسایی مصالح مناسب برای مرمت سنگ‌ها بیش از یک سال زمان برده و از میان ۱۳ نوع آهک وارداتی، تنها یک نوع برای این کار مناسب تشخیص داده شده که دوام آن تا پنج سال برآورد شده است.
طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، کف کاخ در فصل‌های بهار و پاییز به‌صورت دوره‌ای پاک‌سازی و با ملات‌های جدید بازسازی می‌شود تا از تخریب بیشتر جلوگیری شود. این اقدامات مرمتی، گامی مهم در حفظ یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی ایران و بازخوانی جلوه‌های بصری و فرهنگی دوران کوروش بزرگ به‌شمار می‌رود.
آرمان عطایی
من فارغ‌التحصیل رشته روزنامه‌نگاری هستم و از همان دوران دانشجویی به حوزه خبر و تحلیل سیاسی علاقه داشتم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با همکاری به عنوان خبرنگار آزاد با نشریات محلی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار میدانی و سپس دبیر سرویس اجتماعی در چندین رسانه مشغول به کار شدم. در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش سیاسی در یک مجله خبری معتبر فعالیت می‌کنم و تلاش دارم با تحلیل دقیق وقایع روز، آگاهی مخاطبان را افزایش دهم.
