با وجود اظهارات اخیر وزیر جهاد کشاورزی درباره دستیابی به خودکفایی در تولید گوشت قرمز، بررسی‌های آماری و تحلیل بازار نشان می‌دهد که این “خودکفایی” بیش از آنکه حاصل توسعه تولید باشد، از کاهش چشمگیر مصرف در میان خانوارهای ایرانی ناشی شده است.
کاهش مصرف عامل اصلی خودکفایی در بازار گوشت
طی سه سال گذشته، سهم گوشت قرمز در سفره مردم به‌طور مداوم کاهش یافته؛ موضوعی که تحقق خودکفایی را به یک برداشت ظاهری تبدیل کرده است. برخلاف آنچه در سیاست‌های توسعه تولید انتظار می‌رود، عدم توان مالی خانواده‌ها برای خرید گوشت قرمز و گرایش بیشتر به مرغ، باعث افت چشمگیر تقاضا شده است. این موضوع به‌ویژه در دهک‌های پایین جامعه که گوشت را از منبعی ضروری به کالایی لوکس بدل دیده‌اند، مشهودتر است.
آمارهای مصرف؛ کاهش چشمگیر در استفاده از گوشت قرمز
بر اساس آمار رسمی:
- مصرف گوشت قرمز از ۵۴۷ هزار تن در سال ۱۴۰۱ به ۴۳۵ هزار تن در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است.
- مصرف مرغ در همین بازه با رشد ۲۲ درصدی از ۲ میلیون و ۸۹ هزار تن به ۲ میلیون و ۵۸۰ هزار تن رسیده است.
- گوشت گوسفندی با افت ۳۰ درصدی از ۲۵۴ هزار تن به ۱۷۶ هزار تن رسیده.
- گوشت گوساله نیز ۱۱ درصد کاهش را تجربه کرده و از ۲۹۳ هزار تن به ۲۵۸ هزار تن تقلیل یافته.
این تغییر در مصرف نشان می‌دهد که خانوارهای ایرانی مجبور به جایگزینی مرغ به‌جای گوشت قرمز شده‌اند؛ اقدامی ناخواسته که اثرات تغذیه‌ای بلندمدتی نیز در پی خواهد داشت، زیرا گوشت قرمز حاوی ترکیبات تغذیه‌ای بی‌نظیری از جمله ۹ اسید آمینه ضروری برای بدن است.
افزایش قیمت؛ از عامل محدودکننده تا تهدید تغذیه
در دو ماه گذشته، قیمت گوشت قرمز نیز با رشد ۱۵ درصدی مواجه بوده است. قیمت شقه گوسفندی به ۸۰۰ هزار تومان و گوشت گوساله بدون استخوان به ۶۵۰ هزار تومان رسیده است. این افزایش نگرانی‌ها را نسبت به حذف کامل گوشت از سفره بسیاری از خانواده‌ها تشدید کرده است.
در نهایت، هرچند دستیابی به خودکفایی در تولید گوشت قرمز ظاهراً ممکن شده، اما ریشه‌ی آن نه در ارتقاء ظرفیت‌های تولید بلکه در کاهش شدید مصرف و تغییر الگوی تغذیه مردم قرار دارد. اگر این روند ادامه پیدا کند، گوشت قرمز نه‌تنها کالایی اساسی نخواهد بود، بلکه به نماد شکاف اقتصادی و تغذیه‌ای جامعه تبدیل می‌شود.
