ام‌اس؛ تشخیص زودهنگام با ۱۰ نشانه خاموش بیماری ام‌اس

تشخیص زودهنگام بیماری ام‌اس (مولتیپل اسکلروزیس) می‌تواند مسیر درمان را هموار کند و از پیشرفت ضایعات عصبی جلوگیری نماید. ام‌اس به‌عنوان یک بیماری خودایمنی مزمن، سیستم عصبی مرکزی را هدف قرار می‌دهد و در نبود شناخت نشانه‌های خاموش، آسیب‌های غیرقابل بازگشت به بافت مغز و نخاع وارد می‌شود.

ام‌اس چیست؟

بیماری ام‌اس ناشی از حمله اشتباه سیستم ایمنی به غلاف میلین سلول‌های عصبی است. این حمله باعث التهاب، زخم و اختلال در انتقال پیام‌های عصبی می‌شود. معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز می‌کند و زنان سه برابر مردان درگیر این بیماری می‌شوند. مکانیسم دقیق ام‌اس پیچیده است و پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که عواملی مثل کمبود ویتامین D، عفونت‌های ویروسی و زمینه ژنتیکی هر کدام سهمی در تشدید واکنش خودایمنی دارند.

۱۰ نشانه خاموش بیماری ام‌اس

• تاری دید ناگهانی یک‌طرفه یا دوبینی
• احساس گزگز و بی‌حسی در دست‌ها یا پاها
• ضعف عضلانی بی‌دلیل خصوصاً هنگام راه‌رفتن
• اختلال در تعادل و هماهنگی حرکتی
• خستگی مزمن که با استراحت رفع نمی‌شود
• مشکلات گفتاری یا بلع دشوار
• سرگیجه‌های مکرر و احساس ناپایداری
• اختلالات حافظه کوتاه‌مدت و تمرکز
• تغییرات خلقی ناگهانی و افسردگی
• سختی در کنترل مثانه یا روده

شناسایی این علائم خاموش می‌تواند پزشک را به انجام آزمایش‌های تخصصی ترغیب کند و روند تشخیص ام‌اس را به‌موقع آغاز نماید.

عوامل خطر و مکانیسم بیماری ام‌اس

عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد بیماری ام‌اس نقش دارند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد اندازه‌گیری سطح نروفیلامنت لایت (Neurofilament Light Chain) در مایع مغزی-نخاعی و خون، به‌عنوان بیومارکری برای پیش‌بینی پیشرفت ام‌اس در آینده استفاده می‌شود. همچنین آزمایش‌های تصویربرداری پیشرفته MRI با پروتکل‌های فوق‌تخصصی، می‌توانند ضایعات میکروسکوپی را قبل از بروز علائم کلینیکی آشکار نمایان سازند.

تشخیص و درمان بیماری ام‌اس

تشخیص ام‌اس بر اساس ترکیبی از شرح‌حال پزشکی، معاینات عصبی، MRI و بررسی بیومارکرها صورت می‌گیرد. هرچند درمان قطعی ام‌اس وجود ندارد، اما پیشرفت‌های اخیر در حوزه داروهای بیولوژیک و مهارکننده‌های BTK (Bruton’s Tyrosine Kinase) افق تازه‌ای پیش پای بیماران قرار داده است.
داروهای رایج مثل اینترفرون‌ها، اوکرلیزوماب و سیپونیمود با کاهش دفعات عود بیماری و محافظت از میلین همراه هستند. ایمنی‌درمانی سلول‌های بنیادین (HSCT) نیز در مراحل آزمایشی نشان داده که می‌تواند پاسخ ایمنی مخرب را بازتنظیم کند.

راهکارهای مدیریت و پیشگیری از پیشرفت ام‌اس

1. پیگیری منظم با متخصص مغز و اعصاب و انجام MRI‌های دوره‌ای
2. تغذیه متعادل سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ و مکمل ویتامین D
3. ورزش‌های هوازی سبک و فیزیوتراپی جهت تقویت تعادل و عضلات
4. حمایت روان‌شناختی و مشارکت در گروه‌های پشتیبانی بیماران
5. استفاده از تله‌مدیسین برای پایش علائم و تنظیم به‌موقع داروها

رعایت این توصیه‌ها در کنار درمان‌های دارویی به کندسازی روند تخریب سلول‌های عصبی در بیماری ام‌اس کمک می‌کند و کیفیت زندگی بیماران را به‌طور محسوسی ارتقا می‌دهد.

با شناخت زودهنگام نشانه‌های خاموش و بهره‌گیری از روش‌های نوین تشخیص و درمان، می‌توان مسیر کنترل بیماری ام‌اس را کوتاه‌تر و اثربخش‌تر نمود. آگاهی جامعه و تسهیل دسترسی به متخصصان، نخستین گام در پیشگیری از ناتوانی‌های بلندمدت در این بیماران است.

مجله خبری آرمان

آرمان عطایی

آرمان عطایی

من فارغ‌التحصیل رشته روزنامه‌نگاری هستم و از همان دوران دانشجویی به حوزه خبر و تحلیل سیاسی علاقه داشتم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با همکاری به عنوان خبرنگار آزاد با نشریات محلی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار میدانی و سپس دبیر سرویس اجتماعی در چندین رسانه مشغول به کار شدم. در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش سیاسی در یک مجله خبری معتبر فعالیت می‌کنم و تلاش دارم با تحلیل دقیق وقایع روز، آگاهی مخاطبان را افزایش دهم.