پروژه راه‌آهن شیراز-بندرعباس، که سال‌هاست به عنوان یکی از مهم‌ترین حلقه‌های مفقوده شبکه ریلی ایران شناخته می‌شود، فراتر از یک طرح عمرانی محلی، نقش حیاتی در تکمیل کریدور استراتژیک شمال-جنوب ایفا می‌کند. این خط ریلی نه تنها می‌تواند شاهرگ اقتصادی جنوب کشور باشد، بلکه با ایجاد مسیری مطمئن و کم‌هزینه برای ترانزیت کالا و جابجایی مسافر، تحولات عمیقی در رونق تجارت، صنعت و گردشگری استان‌های فارس و هرمزگان ایجاد خواهد کرد. کارشناسان و مسئولان بر ضرورت تسریع در اجرای این پروژه ملی تاکید دارند.
اهمیت استراتژیک راه‌آهن شیراز-بندرعباس در جغرافیای ایران
ایران، با موقعیت ژئوپلیتیک بی‌نظیر خود در چهارراه ترانزیت جهانی، همواره در کانون توجه مسیرهای تجاری بین‌المللی قرار داشته است. از جاده‌های تاریخی ابریشم در شمال و جنوب تا کریدورهای نوین بین‌المللی، این کشور نقش پل ارتباطی شرق و غرب و شمال و جنوب را ایفا می‌کند. در این میان، کریدور شمال-جنوب، که کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه و حتی روسیه را به آب‌های گرم خلیج فارس و بازارهای جهانی متصل می‌سازد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در حال حاضر بخش عمده حمل بار و مسافر بین این دو قطب اقتصادی و جمعیتی کشور از طریق جاده انجام می‌شود که با ترافیک و هزینه‌های بالا همراه است.
<
>
حمل‌ونقل ریلی به دلیل ظرفیت بالا، ایمنی، سرعت و هزینه کمتر نسبت به حمل‌ونقل جاده‌ای، ستون فقرات این کریدورهای آینده محسوب می‌شود. در حال حاضر، مسیرهای ریلی مهمی مانند بافق-سیرجان-بندرعباس فعال هستند که باید تقویت شوند. با این حال، تکمیل راه‌آهن شیراز-بندرعباس به عنوان یکی از محورهای کلیدی، پازل اتصال ریلی کشور به آب‌های آزاد را کامل می‌کند و کریدوری قدرتمند برای اتصال مرکز و جنوب ایران و پیوند ظرفیت‌های صنعتی و معدنی کشور به خلیج فارس شکل می‌دهد. این پروژه نه تنها ارتباطی بین اصفهان و شیراز با غرب هرمزگان و بندرعباس برقرار می‌کند، بلکه شرق و غرب هرمزگان را نیز به یکدیگر پیوند می‌زند و به منطقه ویژه اقتصادی پارسیان متصل خواهد شد.
راه‌آهن شیراز-بندرعباس؛ کاتالیزور رونق اقتصادی و ترانزیتی جنوب
توسعه زیرساخت‌های ریلی در جنوب کشور، به ویژه پروژه راه‌آهن شیراز-بندرعباس، نویدبخش تحولات اقتصادی چشمگیری است. مسعود پاکزاد، فعال حوزه توسعه صنعتی و اقتصادی، این پروژه را یک سرمایه‌گذاری زیرساختی حیاتی برای جنوب ایران می‌داند که تاثیرات مثبت گسترده‌ای در پی خواهد داشت.
مزایای اقتصادی و ترانزیتی راه‌آهن شیراز-بندرعباس:
کاهش چشمگیر هزینه حمل‌ونقل: تسهیل واردات و صادرات کالا از طریق بندر شهید رجایی و سایر بنادر هرمزگان، که دروازه اصلی ترانزیت کشور به شمار می‌آیند.
افزایش سرعت انتقال کالا و مسافر: بهبود بهره‌وری و رقابت‌پذیری در مبادلات تجاری و تسهیل سفرها.
ارتقای ارزش افزوده و جذب سرمایه: تقویت صنایع داخلی و افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در مناطق جنوبی استان‌های فارس و هرمزگان.
نقش پدافندی و جایگزینی استراتژیک: در شرایط بحران، می‌تواند به عنوان یک مسیر پشتیبان حیاتی و امن برای اتصال شمال به جنوب کشور عمل کند و امکان پشتیبانی لجستیکی را فراهم آورد.
این خط ریلی به ویژه برای غرب هرمزگان، که میزبان صنایع عظیم پتروشیمی، فولاد و سایر صنایع انرژی‌بر است، شاهرگ حیاتی محسوب می‌شود. این مسیر تأمین مواد اولیه و صادرات محصولات این صنایع را تسهیل کرده و به توسعه مناطق بندر خمیر و پارسیان کمک شایانی خواهد کرد.
چالش‌های پیش‌رو و الزامات تکمیل پروژه ملی راه‌آهن شیراز-بندرعباس
با وجود اهمیت انکارناپذیر، پروژه راه‌آهن شیراز-بندرعباس همچنان با موانعی در مسیر اجرا روبه‌رو است که مهم‌ترین آن‌ها به فازهای مطالعاتی و تأمین مالی بازمی‌گردد. تعیین مسیر دقیق، انجام مطالعات فنی جامع و از همه مهم‌تر، جذب و تأمین سرمایه لازم، از چالش‌های اصلی به شمار می‌رود.
راهکارهای تأمین مالی راه‌آهن شیراز-بندرعباس:
مشارکت بخش خصوصی: استفاده از توان سرمایه‌گذاری و مدیریتی بخش خصوصی داخلی، با الگوبرداری از تجارب موفق مانند راه‌اندازی قطار پنج ستاره بندرعباس-مشهد.
تأمین مالی خارجی (فاینانس): بهره‌گیری از قراردادهای بین‌المللی مانند توافق ۲۵ ساله ایران و چین برای جذب منابع مالی.
مدل‌های سرمایه‌گذاری BOT (ساخت، بهره‌برداری و واگذاری): جذب سرمایه و انتقال ریسک به سرمایه‌گذار در ازای حق بهره‌برداری برای مدت مشخص و سپس واگذاری به دولت.
احمد مرادی، نماینده مردم بندرعباس در مجلس شورای اسلامی، بر لزوم هماهنگی دولت، بخش خصوصی و مسئولان ملی برای پیگیری جدی این پروژه تأکید کرده است. او اشاره می‌کند که مطالعات لازم برای این پروژه انجام شده و اکنون زمان آن است که با بهره‌گیری از ظرفیت‌ها، روند اجرایی آن سرعت گیرد. حل مشکل ترافیک سنگین غرب بندرعباس که ناشی از تردد کارگران صنایع بزرگ است، از جمله نیازهای فوری است که راه‌آهن می‌تواند به آن پاسخ دهد.
راه‌آهن شیراز-بندرعباس؛ اولویتی استراتژیک برای توسعه پایدار هرمزگان
تأکید بر استراتژیک بودن پروژه راه‌آهن شیراز-بندرعباس از سوی مسئولان هرمزگان، نشان‌دهنده درک عمیق از پتانسیل‌های این مسیر ریلی است. احمد مرادی با قاطعیت اعلام کرده است که این خط آهن برای استان هرمزگان یک اولویت جدی و غیرقابل انکار است، حتی اگر برای برخی استان‌های دیگر در اولویت نباشد. این دیدگاه در مقایسه با مسیرهای جایگزین مانند شیراز-بوشهر، توسط کارشناسان نیز تأیید می‌شود. مسعود پاکزاد تصریح می‌کند که با توجه به قابلیت‌های بی‌شمار هرمزگان در حوزه‌های حمل‌ونقل دریایی، گردشگری، صنعت و معدن، مسیر راه‌آهن شیراز-بندرعباس مزیت‌های به مراتب بیشتری را برای توسعه ملی به همراه خواهد داشت.
تکمیل این خط ریلی، علاوه بر اتصال دو استان مهم فارس و هرمزگان، حلقه ارتباطی بندرعباس با شهرهای کلیدی سیرجان، یزد، بافت، انار و در نهایت تهران را کامل می‌کند. همچنین، این پروژه زمینه اتصال ریلی شرق هرمزگان به استان سیستان و بلوچستان، به ویژه از مسیر جاسک و کنارک، را نیز فراهم می‌آورد که این خود نیز یک ضرورت ملی برای توسعه سواحل مکران به شمار می‌رود. تحقق این چشم‌انداز، نه تنها به تقویت جایگاه هرمزگان به عنوان قطب لجستیکی کشور کمک می‌کند، بلکه به صورت یکپارچه، ظرفیت‌های بی‌نظیر جنوب ایران را به شبکه جهانی پیوند خواهد زد.
مطالب مرتبط
- صادرات استان مرکزی با وجود تحریم‌ها جهش قابل توجهی را تجربه می‌کند
- فرسودگی ۶۰ درصدی ناوگان آمبولانس کرمان؛ زنگ خطر برای اورژانس جاده‌ای استان به صدا درآمد
- حمایت گسترده کمیته امداد از ۲۲ هزار نخبه و تدوین بودجه ۱۴۰۵ برای تقویت این مسیر
- آسمان ایران میزبان پدیده‌هایی تماشایی؛ از بارش‌های شهابی تا مقارنه ماه و مریخ در رویدادهای نجومی هفته پیش‌رو
آرمان عطایی
من فارغ‌التحصیل رشته روزنامه‌نگاری هستم و از همان دوران دانشجویی به حوزه خبر و تحلیل سیاسی علاقه داشتم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با همکاری به عنوان خبرنگار آزاد با نشریات محلی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار میدانی و سپس دبیر سرویس اجتماعی در چندین رسانه مشغول به کار شدم. در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش سیاسی در یک مجله خبری معتبر فعالیت می‌کنم و تلاش دارم با تحلیل دقیق وقایع روز، آگاهی مخاطبان را افزایش دهم.