دکتر نسیبه قلندری، متخصص داروسازی بالینی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان، با اشاره به روند رو به رشد مصرف مکمل‌های ورزشی و لاغری در باشگاه‌ها و مراکز تناسب اندام، نسبت به عوارض و خطرات احتمالی این محصولات هشدار داد. او تأکید کرد که اثربخشی بسیاری از مکمل‌های کاهش وزن اثبات نشده و مصرف بی‌رویه آن‌ها می‌تواند سلامت مصرف‌کنندگان را به خطر بیندازد.
مکمل‌های لاغری؛ تبلیغات پررنگ، اثربخشی کم
به گفته دکتر قلندری، شواهد علمی درباره تأثیر واقعی مکمل‌های کاهش وزن بسیار محدود است. یکی از مشکلات اصلی این محصولات، تغییرپذیری دوز مواد مؤثره و احتمال وجود آلودگی‌های پنهان در ترکیب آن‌هاست. حتی برندهای شناخته‌شده نیز از این مسئله مستثنی نیستند و نمی‌توان صرفاً به نام تجاری اعتماد کرد.
او افزود: «مصرف این مکمل‌ها بدون نظارت تخصصی، به‌ویژه در افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند یا داروهای خاص مصرف می‌کنند، می‌تواند منجر به تداخل دارویی و بروز عوارض جدی شود.»
مکمل‌های ورزشی؛ مفید یا مضر؟
دکتر قلندری در ادامه به رایج‌ترین مکمل‌های مورد استفاده ورزشکاران اشاره کرد؛ از جمله پودرهای پروتئینی مانند وی و کازئین، کراتین، مولتی‌ویتامین‌های حاوی جینسینگ و زینک، و همچنین کافئین. او تأکید کرد که مصرف بی‌رویه این مکمل‌ها ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی، بی‌خوابی، تپش قلب، و آسیب به کبد و کلیه شود.
وی خاطرنشان کرد: «مکمل‌ها تنها زمانی می‌توانند مفید باشند که در کنار تمرینات منظم و رژیم غذایی مناسب مصرف شوند. بدون فعالیت بدنی، تأثیر آن‌ها بر ترکیب بدن بسیار محدود خواهد بود.»
راهکارهای تشخیص مکمل‌های اصل از تقلبی
این متخصص داروسازی بالینی توصیه کرد که برای اطمینان از اصالت مکمل‌ها، باید به برچسب سیب سلامت، کد IRC، تاریخ انقضا و سلامت بسته‌بندی توجه شود. خرید از داروخانه‌ها و مراکز معتبر نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند از خطرات ناشی از مصرف محصولات تقلبی جلوگیری کند.
دوز مناسب و زمان مصرف؛ نکاتی که نباید نادیده گرفته شوند
دکتر قلندری در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت تعیین دوز مناسب مکمل‌ها اشاره کرد. برای مثال، مصرف روزانه کراتین بین سه تا پنج گرم توصیه می‌شود و کافئین باید بر اساس وزن بدن فرد محاسبه شود. بهترین زمان مصرف کافئین حدود یک ساعت پیش از تمرین است. همچنین مصرف پودرهای پروتئینی در حدود ۳۰ تا ۴۰ گرم پس از تمرین و هر سه تا چهار ساعت یک‌بار می‌تواند مؤثر باشد.
مصرف طولانی‌مدت بدون نظارت؛ تهدیدی برای سلامت عمومی
در پایان، این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان هشدار داد که مصرف طولانی‌مدت مکمل‌ها بدون مشورت با پزشک یا داروساز می‌تواند منجر به تجمع مواد در بدن، اختلالات هورمونی، عدم تعادل تغذیه‌ای و بروز آسیب‌های جدی شود. او تأکید کرد که آگاهی، مشورت تخصصی و مصرف منطقی، سه اصل اساسی برای استفاده ایمن از مکمل‌ها هستند.
با توجه به افزایش مصرف مکمل‌های لاغری و ورزشی در جامعه، اطلاع‌رسانی دقیق و علمی درباره مزایا، محدودیت‌ها و خطرات این محصولات می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی ایفا کند.
