By آرمان عطایی یک دستاورد نوین در حوزه ایمپلنت چشمی امید تازه‌ای برای میلیون‌ها بیمار نابینا در سراسر جهان ایجاد کرده است. ایمپلنت الکترونیکی «PRIMA» که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی طراحی شده، توانسته است بینایی مرکزی بیماران مبتلا به «آتروفی جغرافیایی» ناشی از دژنراسیون ماکولای خشک را تا حد قابل توجهی بازیابی کند و امکان خواندن متون را دوباره در اختیار آنان قرار دهد.
جهش بزرگ در فناوری بینایی مصنوعی با ایمپلنت چشمی
کارآزمایی بالینی این فناوری در اروپا با همکاری دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس و بیمارستان چشم مورفیلدز لندن انجام شد. نتایج نشان داد ۸۴ درصد از بیماران نابینا پس از دریافت ایمپلنت چشمی PRIMA توانستند حروف، اعداد و کلمات را تشخیص دهند.
- شرکت‌کنندگان به طور متوسط پنج خط از نمودار بینایی استاندارد را خواندند؛ در حالی که پیش از جراحی قادر به تشخیص هیچ خطی نبودند.
- این مطالعه روی ۳۸ بیمار در ۱۷ بیمارستان از پنج کشور انجام شد و مورفیلدز تنها مرکز بریتانیا در این پروژه بود.
ایمپلنت چشمی PRIMA چگونه عمل می‌کند
فرآیند جراحی با برداشتن ژل زجاجیه آغاز می‌شود و سپس یک ریزتراشه ۲ در ۲ میلی‌متری شبیه سیم‌کارت در زیر شبکیه قرار می‌گیرد. پس از بهبودی، بیماران از عینک واقعیت افزوده متصل به یک رایانه جیبی استفاده می‌کنند.
- دوربین عینک تصاویر محیط را ثبت کرده و به صورت پرتو فروسرخ روی تراشه منعکس می‌کند.
- الگوریتم‌های هوش مصنوعی داده‌ها را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل کرده و از طریق عصب بینایی به مغز ارسال می‌کنند.
این فرآیند نوعی بینایی مصنوعی ایجاد می‌کند که به بیماران امکان می‌دهد با تمرین و توانبخشی، دوباره متون را بخوانند و حتی بزرگنمایی تصاویر را برای وضوح بیشتر تنظیم کنند.
تأثیر ایمپلنت چشمی بر کیفیت زندگی بیماران
ماهی مقیت، دانشیار مؤسسه چشم‌پزشکی UCL، این دستاورد را «آغاز عصری تازه در تاریخ بینایی مصنوعی» توصیف کرده است. او تأکید می‌کند که بازیابی توانایی خواندن نه تنها استقلال بیماران را افزایش داده، بلکه اعتمادبه‌نفس و روحیه آنان را نیز بهبود بخشیده است.
یکی از بیماران بریتانیایی به نام شیلا ایرواین تجربه خود را چنین بیان کرد: «قبل از دریافت ایمپلنت، مثل این بود که دو قرص سیاه در چشمانم داشته باشم. من عاشق کتاب بودم و حالا دوباره می‌توانم بخوانم.»
آینده درمان نابینایی با ایمپلنت هوش مصنوعی
بیماری «آتروفی جغرافیایی» که حدود پنج میلیون نفر در جهان به آن مبتلا هستند، تاکنون درمانی نداشته است. اما ایمپلنت چشمی PRIMA به عنوان نخستین فناوری موفق در بازگرداندن توانایی خواندن، امید تازه‌ای برای توسعه درمان‌های مشابه ایجاد کرده است.
این فناوری توسط شرکت «Science» در حوزه رابط‌های مغز و رایانه توسعه یافته و نتایج آن در مجله معتبر New England Journal of Medicine منتشر شده است.
آرمان عطایی
من فارغ‌التحصیل رشته روزنامه‌نگاری هستم و از همان دوران دانشجویی به حوزه خبر و تحلیل سیاسی علاقه داشتم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۴ با همکاری به عنوان خبرنگار آزاد با نشریات محلی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار میدانی و سپس دبیر سرویس اجتماعی در چندین رسانه مشغول به کار شدم. در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش سیاسی در یک مجله خبری معتبر فعالیت می‌کنم و تلاش دارم با تحلیل دقیق وقایع روز، آگاهی مخاطبان را افزایش دهم.